Bermain adalah integral kepada perkembangan, memupuk pertumbuhan kognitif, fizikal, sosial dan emosi dalam kanak-kanak serta remaja.
Ia bukan sekadar hiburan tetapi komponen penting dalam pertumbuhan dan perkembangan kanak-kanak.
Melalui permainan, kanak-kanak memupuk kemahiran asas yang menjadi landasan kejayaan mereka pada masa hadapan. Contohnya, membina blok dan mainan pembinaan meningkatkan kemahiran menyelesaikan masalah, kesedaran ruang dan kemahiran matematik.
Permainan koperatif mengajar giliran, berkongsi, komunikasi dan perundingan. Menjaga anak patung dan mainan lembut memupuk empati, kebolehan menjaga dan ekspresi emosi.
Permainan kompetitif menyediakan pengalaman menang dan kalah, membina ketahanan dan pengawalan diri terhadap kekecewaan dan toleransi. Selain itu, bermain memberikan peluang yang tidak ternilai bagi ibu bapa untuk berhubung secara aktif dengan anak-anak mereka.
Hak kanak-kanak untuk bermain juga diiktiraf dalam Konvensyen Hak Kanak-kanak Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu. Artikel 31 menyatakan bahawa kanak-kanak berhak berehat dan bersantai, untuk terlibat dalam permainan dan aktiviti rekreasi sesuai dengan usia dan mengambil bahagian secara bebas dalam kehidupan budaya dan seni.
Namun, kajian Toys R Us Malaysia (2020), yang meninjau lebih 4,807 ibu bapa menunjukkan bahawa masa bermain mungkin tidak mendapat perhatian sewajarnya daripada sesetengah ibu bapa di Malaysia.
Secara purata, hanya kira-kira sepertiga (33.4 peratus) ibu bapa melaporkan menghabiskan satu hingga empat jam setiap minggu untuk masa bermain tanpa struktur dengan anak-anak mereka. Ini bermakna mereka menghabiskan kurang daripada satu jam sehari!
Sejumlah 36.4 peratus ibu bapa mendakwa mereka menghadapi kesukaran mencari mainan dan permainan yang sesuai dengan usia yang seronok serta mendidik.
Dengan lambakan maklumat yang tersedia di internet, ibu bapa dapat memahami apabila cuba membuat pilihan terbaik untuk anak-anak mereka. Sebagai penyelesaian, menyediakan sumber dan panduan yang disusun khusus untuk membantu ibu bapa mengenal pasti mainan dan permainan yang sesuai dengan usia dapat sangat bermanfaat.
Perpustakaan mainan khususnya, berfungsi sebagai pusat sumber yang sempurna bagi ibu bapa, menyediakan akses kepada pelbagai mainan dan permainan yang mendidik dan seronok.
Perpustakaan ini bukan sahaja memudahkan proses mencari bahan permainan yang sesuai tetapi juga memupuk komuniti pembelajaran dan penglibatan bersama.
Penyelidikan juga menunjukkan bahawa permainan kanak-kanak menonjolkan peranan penting yang dimainkan oleh ibu bapa dan masyarakat dalam memudahkan pembelajaran berasaskan permainan.
Apabila ibu bapa terlibat secara aktif dengan komuniti, mereka membantu mencipta persekitaran sokongan yang secara signifikan menyumbang kepada perkembangan kanak-kanak.
Penglibatan komuniti membolehkan ibu bapa bertukar idea, mendapatkan saranan daripada ibu bapa lain dan mengakses pelbagai sumber yang kesemuanya membantu meningkatkan kemampuan menyokong pembelajaran serta perkembangan anak-anak.
Penglibatan dalam aktiviti komuniti juga mendedahkan kanak-kanak kepada pelbagai interaksi sosial, membantu mereka mengembangkan kemahiran sosial yang penting dan rasa kepunyaan.
Ibu bapa yang mengambil bahagian dalam program komuniti seperti perpustakaan mainan, bukan sahaja mendapat akses kepada sumber yang berharga tetapi contoh penglibatan dan kerjasama aktif.
Penglibatan aktif dalam komuniti memupuk rangkaian sokongan yang bermanfaat untuk ibu bapa dan anak-anak, mempromosikan pendekatan holistik terhadap perkembangan kanak-kanak.
Pupuk rasa tanggungjawab
Di Malaysia, perpustakaan mainan terutamanya diselaraskan oleh Toy Libraries Malaysia, sebuah persatuan bukan berasaskan keuntungan yang ditubuhkan pada tahun 2017, sedang didirikan di flat kos rendah, kampung Orang Asli dan tadika di kawasan terpencil.
Dengan lebih daripada 20 perpustakaan mainan didirikan di pelbagai lokasi seluruh negara, ia dapat memastikan hak asasi untuk bermain ditegakkan tanpa mengira keadaan kewangan keluarga.
Ruang inklusif ini mengalu-alukan kanak-kanak dari pelbagai latar belakang, meraikan dan mempromosi interaksi sosial.
Dengan menyediakan akses kepada pelbagai mainan dan bahan permainan, kanak-kanak dapat mengembangkan potensi penuh mereka dan memupuk cinta untuk belajar dan menemui.
Dengan menggalakkan kanak-kanak dan keluarga mereka untuk meminjam dan mengembalikan mainan, ruang komuniti ini memanjangkan jangka hayat mainan dan bahan permainan yang berharga.
Ia membantu mengurangkan sisa dan mencegah mainan dan bahan permainan daripada berakhir di tapak pelupusan sampah dengan itu meminimumkan impak alam sekitar.
Sesetengah perpustakaan mainan menawarkan perkhidmatan peminjaman mainan yang memupuk rasa tanggungjawab dan mendidik keluarga tentang pilihan mainan mesra alam dan tabiat membeli yang bertanggungjawab.
Apabila kanak-kanak terlibat dalam pengalaman bermain bersama, mereka belajar kemahiran sosial yang berharga dan mengembangkan empati, meletakkan asas untuk komuniti yang harmoni dan inklusif.
Perpustakaan mainan berfungsi sebagai mercu harapan, mengingatkan kita bahawa benih perubahan positif dapat dipupuk melalui tindakan mudah bermain.
Dengan mewujudkan bandar dan komuniti yang lebih lestari, perpustakaan mainan menunjukkan kesan mendalam permainan terhadap pertumbuhan individu dan pemeliharaan alam sekitar.
Seperti yang dikatakan oleh Fred Rogers;"Bermain sering dibicarakan seolah-olah ia adalah kelegaan daripada pembelajaran yang serius. Tetapi bagi kanak-kanak, bermain adalah pembelajaran yang serius. Bermain sebenarnya adalah pekerjaan kanak-kanak".
Pengamatan yang penuh makna ini menekankan kepentingan bermain dalam perkembangan kanak-kanak dan menggariskan peranan penting yang dimainkan oleh perpustakaan mainan dalam memupuk manfaat pendidikan dan alam sekitar.
Maklumat Penulis
Pensyarah di Taylor's College Ng Kim Chu. Beliau juga mengajar pelbagai modul dalam program Diploma dan Sarjana Muda Pendidikan Awal Kanak-Kanak.
Berbakat dalam bidang penulisan? Apa kata anda sumbangkan hasil karya ke e-mel sinarbestari@sinarharian.com.