Makanan halal lambang agama negara
Malaysia dikenali sebagai salah satu negara Islam, mempunyai majoriti penduduk beragama Islam yang ramai dan penggunaan sistem ekonomi negara adalah berlandaskan ekonomi Islam di samping mempunyai industri makanan halal menggunakan penggunaan logo halal bagi setiap makanan.
Industri makanan halal merupakan industri berpotensi tinggi untuk dibangunkan selaras dengan hasrat negara dalam menjadikan produk dan barangan halal tempatan sebagai pusat kepada negara serantau.
Ini mencerminkan kepelbagaian budaya dan warisan Malaysia serta keperluan untuk memenuhi permintaan yang semakin meningkat untuk produk makanan halal di pasaran global.
Perkataan halal berasal perkataan Arab yang disebut dalam al-Quran iaitu halla, hillan dan wahalalan yang membawa maksud dibenarkan dan dibolehkan.
Halal dalam Islam merangkumi semua aspek kehidupan, bukan sahaja makanan.
Menurut firman ALLAH SWT, "Wahai manusia, makanlah apa-apa yang halal lagi baik di bumi dan janganlah kamu mengikut langkah-langkah syaitan."
Syaitan sebenarnya adalah musuh yang nyata bagimu (al-Baqah, 2:168). Dengan kata lain, semua peringkat proses pemakanan yang berkaitan dengan halal termasuk penyediaan, pemprosesan, penyimpanan dan transportasi, pengendalian serta pembungkusan.
Portal rasmi Halal Malaysia menyatakan bahawa istilah halal merujuk kepada setiap benda yang bebas daripada semua bahan berbahaya dan mana-mana bahagian binatang yang haram dimakan, sama ada ia berasal dari binatang itu sendiri atau dibuat dengan cara tidak mengikut syarak.
Sebenarnya, konsep halal ini bermanfaat kepada semua individu dan bukan hanya kepada orang Islam semata.
Ini kerana konsep ini mengutamakan kualiti produk, terutamanya apabila ia berkaitan dengan pemprosesan, pengambilan dan penggunaan produk atau perkhidmatan oleh orang Muslim.
Produk atau perkhidmatan yang mengambil kira konsep ini bukan semata-mata berkaitan dengan kandungan produk, tetapi juga berkaitan dengan kebersihan produk dan perkhidmatan yang akan memberi manfaat kepada pengguna tidak mengira agama.
Standard halal ketat
Malaysia mempunyai standard halal ketat yang diiktiraf oleh Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (Jakim).
Standard ini memastikan bahawa semua produk makanan dan minuman yang dibuat di negara itu memenuhi piawaian ini dan mendapat pensijilan halal sah.
Industri ini juga mengutamakan inovasi produk dengan menghasilkan produk baru yang memenuhi permintaan pasaran tempatan dan antarabangsa, seperti makanan halal yang sihat, organik dan sesuai dengan trend semasa.
Menurut Ketua Pengarah Jakim, Datuk Hakimah Mohd Yusoff, berdasarkan laporan State of Global Islamic Economy 2023, Jakim menerima 15,605 permohonan Sijil Pengesahan Halal Malaysia (SPHM) sepanjang tahun lalu telah meningkat kepada 4 peratus berbanding permohonan diterima pada 2022, yang terdiri daripada produk yang dipersijilkan halal meliputi skim produk makanan dan minuman, farmaseutikal, kosmetik, bahan gunaan dan peranti perubatan.
Selain itu, makanan halal juga membantu pertumbuhan ekonomi negara dengan menarik pelaburan antarabangsa dan tempatan.
Malaysia mengukuhkan kedudukan negara sebagai pemain utama dalam industri makanan halal di seluruh dunia, menjadikannya tempat popular untuk pelabur yang ingin melabur dalam bidang makanan halal.
Sebagai contoh, kerajaan masih meningkatkan industri halal negara dengan menubuhkan Taman Industri Halal Malaysia.
Setakat September 2022, lebih daripada RM16 bilion pelaburan telah ditarik ke dalam inisiatif ini, dengan RM9.5 bilion atau 59 peratus daripada jumlah ini adalah melalui pelaburan langsung asing, FDI.
Berdasarkan Laporan Kewangan Rakyat ke-111 yang dikeluarkan September lalu, sebanyak 295 syarikat beroperasi di 22 Taman Halal di seluruh negara, termasuk 42 buah syarikat multinasional.
Selain itu, kesedaran masyarakat tentang makanan halal diutamakan dengan program pendidikan awam, kempen kesedaran dan penyediaan maklumat yang mudah diakses.
Malaysia mempunyai infrastruktur pengedaran yang baik yang membolehkan barangan halal dihantar ke pasaran tempatan dan antarabangsa, jadi rantaian bekalan makanan halal yang cekap dan selamat menjadi tumpuan industri ini.
Namun begitu, di samping negara mengalami isu ekonomi lain yang disebabkan oleh peningkatan kos sara hidup akibat inflasi, industri makanan halal juga menghadapi beberapa isu yang mampu menjejaskan pertumbuhan industri tersebut meskipun masih pesat membangun.
Persaingan semakin sengit
Dalam industri makanan halal di seluruh dunia, persaingan semakin sengit adalah salah satu isu utama.
Industri makanan halal negara lain termasuk negara Islam dan bukan Islam, semakin berkembang yang meningkatkan persaingan untuk produk Malaysia.
Ini menunjukkan betapa pentingnya untuk terus meningkatkan kualiti dan inovasi produk makanan halal Malaysia untuk kekal relevan dan bersaing di pasaran global.
Menurut wakil Exco Perumahan dan Kehidupan Bandar Selangor, Haniza Mohamed Talha menyatakan bahawa, hanya 20 peratus daripada permohonan yang diterima adalah daripada pengusaha Islam.
Situasi ini menyedihkan kerana orang Islam tidak berusaha untuk memohon sijil halal, sebaliknya orang bukan Islam lebih bijak memanfaatkan peluang ini.
Bahkan, laporan media tempatan pada 2007 menyatakan bahawa hampir 90 peratus pengusaha atau pengeluar makanan negara terdiri daripada kaum Cina.
Situasi ini tidak hanya berlaku di Malaysia tetapi juga di seluruh dunia.
Selain itu, pematuhan kepada piawaian dan peraturan yang berkaitan dengan pengeluaran makanan halal adalah penting.
Malaysia mempunyai piawaian halal yang ketat yang diiktiraf Jakim, tetapi sukar untuk memastikan semua pengeluar mematuhinya dengan betul.
Untuk memastikan produk makanan halal selamat dan boleh dipercayai, penguatkuasaan lebih ketat dan pemantauan berterusan diperlukan.
Pembangunan rantaian bekalan makanan halal yang bersepadu dan bersepadu juga merupakan isu besar.
Ini termasuk melakukan pemantauan bekalan bahan mentah, pemprosesan yang bersih dan pengedaran selamat dan cekap.
Untuk memastikan produk halal Malaysia kekal berkualiti tinggi dan boleh didapati di pasaran tempatan dan antarabangsa adalah penting untuk membina infrastruktur yang sesuai.
Di samping itu, adalah penting meningkatkan kesedaran dan pengetahuan masyarakat tentang makanan halal.
Malaysia perlu terus mendidik rakyat tentang kepentingan makanan halal dari segi agama, kesihatan dan kelestarian.
Untuk meningkatkan kesedaran dan penghargaan terhadap makanan halal, kempen pendidikan awam, penyediaan maklumat mudah diakses dan kerjasama dengan institusi pendidikan serta agama amat diperlukan.
Permintaan untuk makanan halal kreatif dan sesuai dengan gaya hidup semakin meningkat sebagai hasil daripada kemajuan teknologi dan perubahan gaya hidup.
Industri makanan halal Malaysia perlu mengambil perhatian terhadap perubahan ini dan terus menghasilkan produk yang sesuai dengan keperluan pelanggan.
Ini termasuk pembuatan makanan halal yang sihat, organik dan produk yang memenuhi keperluan diet tertentu seperti produk bebas gluten atau vegan.
Industri makanan halal Malaysia masih mempunyai peluang besar untuk terus berkembang dan mempunyai kesan yang lebih besar di kedua-dua negara dan di seluruh dunia, walaupun masih terdapat beberapa halangan.
Malaysia boleh terus menjadi pemain utama dalam industri makanan halal global dengan sokongan kerajaan, kerjasama industri dan usaha berterusan untuk meningkatkan kualiti dan kebolehpercayaan produk.
Secara keseluruhan, industri makanan halal Malaysia terus berkembang hasil daripada sokongan kerajaan, inovasi perniagaan dan kesedaran meningkat tentang kepentingan makanan halal dari segi agama, kesihatan dan kelestarian.
Maklumat Penulis
1) Mahasiswa Tahun Akhir Sarjana Muda Ekonomi Sumber Alam, Fakulti Perniagaan, Ekonomi dan Pembangunan Sosial, Universiti Malaysia Terengganu (UMT), Nur Farzana Badrolhisham
2) Pensyarah Kanan, Fakulti Perniagaan, Ekonomi dan Pembangunan Sosial, UMT, Jaharudin Padli
Berbakat dalam bidang penulisan? Apa kata anda sumbangkan hasil karya ke e-mel sinarbestari@sinarharian.com.my
