Kesan sektor ekonomi pelancongan
Peningkatan tumpuan kerajaan Malaysia terhadap pembangunan luar bandar sejak beberapa tahun kebelakangan ini telah memberi impak positif yang ketara kepada industri pelancongan negara, menurut laporan baharu oleh World Travel and Tourism Council (WTTC).
Laporan itu mendapati inisiatif yang bertujuan untuk menambah baik infrastruktur, ketersambungan, latihan kemahiran dan akses kepada pembiayaan di kawasan luar bandar telah membuka jalan kepada ramai rakyat untuk menyertai ekonomi pelancongan.
Ini termasuk mencipta produk dan perkhidmatan pelancongan baharu, menubuhkan perniagaan berkaitan pelancongan dan mengambil pekerjaan dalam industri.
"Malaysia sentiasa mempunyai potensi pelancongan yang besar kepada tawaran semula jadi dan budayanya yang kaya.
"Tetapi kekurangan pembangunan di kawasan luar bandar menghalang banyak komuniti daripada menyedari potensi ini dan mendapat manfaat daripada perjalanan dan pelancongan.
"Desakan pembangunan luar bandar kerajaan telah melancarkan potensi ini. Lebih ramai rakyat Malaysia di luar bandar kini mempunyai cara dan peluang untuk mendirikan inap desa, menjadi pemandu pelancong berlesen, membuka restoran yang menyajikan masakan tempatan asli atau menjual kraftangan budaya dan produk pertanian kepada pengunjung,” kata Naib Presiden Hal Ehwal Awam WTTC, Helen Wong.
Sementara itu, laporan tersebut mengetengahkan beberapa inisiatif kerajaan yang telah memangkin pembangunan pelancongan luar bandar di seluruh Malaysia iaitu
1) Projek Infrastruktur: Pelaburan utama dalam jalan raya, elektrik, bekalan air dan ketersambungan digital telah menghubungkan destinasi luar bandar dengan hab pelancongan utama dan pasaran sumber. Ini telah mendorong aktiviti pelancongan baharu di kawasan yang belum diterokai sebelum ini.
2) Program Latihan Kemahiran: Institusi latihan kemahiran luar bandar yang ditubuhkan oleh kerajaan telah melahirkan puluhan ribu pemandu pelancong, pekerja hospitaliti dan usahawan pelancongan bertauliah dari pekan kecil dan kampung.
3) Skim Pembiayaan PKS: Dana khas dan pinjaman bank yang diperuntukkan untuk perniagaan kecil telah membolehkan rakyat Malaysia luar bandar menubuhkan syarikat pelancongan, hotel, kedai dan penyedia aktiviti.
4) Mempromosikan Budaya Luar Bandar & Ekopelancongan: Agensi kerajaan secara aktif mempromosikan pengalaman budaya luar bandar yang unik dan tapak ekologi di seluruh Malaysia kepada pelawat domestik dan antarabangsa.
5) Dasar Pro-Komuniti: Peraturan sekitar penyertaan komuniti, pemilikan tempatan dan pengagihan pendapatan yang saksama dalam sektor pelancongan telah membolehkan lebih banyak keuntungan ekonomi menjangkau penduduk luar bandar Malaysia.
Kemunculan pesat destinasi luar bandar di seluruh Malaysia telah menyediakan pelancong dengan pelbagai pilihan pelancongan yang sangat berkembang di sini.
Perbelanjaan pelancongan kini jauh lebih tersebar di seluruh negara dan bukannya tertumpu di segelintir bandar dan pantai utama.
Menurut pegawai kanan di Kementerian Pelancongan, Kesenian dan Kebudayaan, Sofia Marikan, pelancongan agro, budaya orang asli dan ekopelancongan telah menjadi sangat popular dalam kalangan pengunjung hari ini.
“Ini membolehkan masyarakat luar bandar memanfaatkan pengetahuan tradisional, sumber asli dan produk artisan mereka dalam ekonomi pelancongan," katanya.
Memandangkan pelancongan luar bandar berkembang pesat di seluruh Malaysia, sektor ini dijangka menyediakan peluang yang luar biasa untuk anak muda Malaysia dari pekan dan kampung kecil pada dekad akan datang.
Hospitaliti, bimbingan, kerja pemuliharaan dan keusahawanan luar bandar boleh menarik minat belia daripada mencari pekerjaan hanya di bandar yang lebih besar.
Kerajaan merancang untuk melabur lebih banyak dalam rangkaian jalan luar bandar, infrastruktur elektrik, akses jalur lebar dan pusat latihan pada tahun-tahun akan datang untuk mengekalkan pertumbuhan pelancongan luar bandar.
Langkah-langkah untuk menggalakkan penyertaan masyarakat dan memastikan pembangunan seimbang juga dalam perancangan.
Inisiatif pembangunan luar bandar Malaysia yang berjaya harus menjadi model bagi negara membangun lain yang ingin memanfaatkan pelancongan untuk pertumbuhan negara yang inklusif.
"Malaysia telah menunjukkan bahawa dengan visi jangka panjang, perancangan yang betul, dan pelaburan yang konsisten dalam infrastruktur dan modal insan, kawasan luar bandar boleh berkembang sebagai destinasi pelancongan dengan hak mereka sendiri," kata pengarah kanan, Adam Boniface di Perkongsian Pelancongan Antarabangsa.
Aset semula jadi dan budaya kaya
Walaupun negara-negara ASEAN lain juga mempunyai aset semula jadi dan budaya yang kaya, kekurangan ketersambungan dan peluang ekonomi di zon luar bandar menghalang potensi pelancongan penuh mereka daripada dibuka.
Oleh itu, wilayah ini gagal untuk disepadukan ke dalam ekosistem pelancongan yang lebih besar.
Malaysia menunjukkan bahawa dengan rangka kerja yang betul, dasar dan sumber yang disalurkan ke arah pembangunan luar bandar, hab pelancongan yang bertenaga mula berkembang di seluruh negeri, menarik pengunjung dan mewujudkan pekerjaan walaupun di kampung paling terpencil.
Ketika kisah kejayaan pelancongan luar bandar Malaysia mendapat perhatian global, penggubal dasar dari negara membangun hingga ke Afrika dan Amerika Latin telah melawat kampung dan pekan Malaysia untuk mengkaji strategi mereka.
Pakar mengatakan bahawa meniru kejayaan Malaysia tidak memerlukan negara membangun untuk mencipta semula roda itu.
Sebaliknya, mereka harus memberi tumpuan kepada menyediakan akses kepada komuniti luar bandar kepada asas seperti pembiayaan mikro, kemahiran digital, rangkaian pengangkutan dan tenaga bersih.
Ini membuka peluang keusahawanan tempatan merentasi rantaian nilai pelancongan.
Dengan pandemik Covid-19 yang telah memusnahkan pelancongan global sejak tiga tahun lalu, membangunkan model pelancongan luar bandar yang inklusif akan membolehkan negara membina semula dengan lebih baik.
Pembangunan luar bandar membuka potensi pelancongan besar-besaran yang boleh menyokong pemulihan ekonomi yang lebih luas melalui penyertaan komuniti yang rancak.
Di dalam negeri, pembangunan pelancongan luar bandar telah menjadi keutamaan utama bagi negeri-negeri di seluruh Malaysia.
Biro pelancongan negeri telah bekerjasama dengan masyarakat luar bandar untuk membantu mereka membungkus aset budaya dan semula jadi mereka menjadi tarikan pelawat yang menarik.
"Setiap negeri mempunyai kisah pelancongan tersendiri untuk diceritakan melalui kawasan luar bandarnya sama ada ladang teh Cameron Highlands, Taman Negara Belum atau tanah lembap Kuching.
"Matlamat kami adalah untuk mempamerkan tawaran pelancongan Malaysia yang sangat pelbagai dengan menonjolkan komuniti dan tapak luar bandar,” kata Menteri Pelancongan, Nancy Shukri.
Dalam pada itu, beberapa negeri telah menubuhkan dana khusus dan institut teknikal untuk menyediakan latihan berkaitan pelancongan, sokongan pembangunan produk dan peluang pemasaran khusus untuk perniagaan luar bandar dan penyedia perkhidmatan.
Memandangkan Malaysia mengalu-alukan lebih 25 juta pelawat antarabangsa setiap tahun menjelang 2025, kumpulan tapak pelancongan luar bandar dan penyedia perkhidmatan yang semakin meningkat akan membantu memenuhi permintaan yang meningkat sambil mewujudkan puluhan ribu pekerjaan untuk rakyat Malaysia dari kampung dan kawasan separa bandar.
Pakar bersetuju penekanan holistik Malaysia terhadap pembangunan luar bandar memainkan peranan penting dalam memulihkan sektor pelancongan dengan cepat selepas wabak.
Wilayah luar bandar menghalang pendapatan pelancongan daripada merosot sepenuhnya apabila destinasi bandar terjejas teruk.
Memandangkan sektor ini bertujuan untuk mencapai sasaran pertumbuhan yang lebih besar, rangkuman luar bandar kekal penting dalam perancangan strategik jangka panjang
Maklumat Penulis
1) Mahasiswa Tahun Akhir, Sarjana Muda Ekonomi Sumber Alam, Universiti Malaysia Terengganu (UMT), Muhammad Fikri Mansor
2) Pensyarah Kanan Fakulti Perniagaan, Ekonomi dan Pembangunan Sosial, UMT, Jaharudin Padli
Berbakat dalam bidang penulisan? Apa kata anda sumbangkan hasil karya ke e-mel sinarbestari@sinarharian.com.my
